Historische Vereniging Arnemuiden

ZA Gemeente Arnemuiden Invent.nr. 15

Op de Req. by Deken ende beleeders vant schippersgilde dess stadt geres. consisterende in veel verscheyden poincten v daerop zy versocht hebben tot confirmatie ende oock vermeerderinghe ende veranderinghe van heurl, ordonn. ende previlegie hier voormaels vercreghen nijeuwe ordonn naer des tyts teghenwoordighe gelegentheyt om henl. voortaen darnaer te reguleren/ Naerdye eenghe gecomm. van W+R geauthoriseert zyn geweest om alle de zelve artic. te overzien ende de zelve te stellen ramen ende resolveren zoe heurl. best duncken zoude/ soe hebben die van W+R opt rapport van de zelve gecomm. op alle de voorgeroerde Art. geresolveert enz. om aen de suppl. by forme van een nyeuwe ordonn. ende privilege gegeven ende geexpedieert te worden tnaervolgende/

Alle den ghenen die dese Jegen woordighe zulle zien of hooren lesen/ Burchmrs schepenen ende Raeden der stadt Arnemuyden in Zeelt ende Saluyt/ doen te wetene/ Alzoe deken ende beleeders van tschippersgilde deess stadt ons by Req. verthoont ende overgegheven hebben verscheyden poincten ende articulen by heurl. geconcipieert zoe tot welstant ende onderhoudingh van alle goede policie onder den gilde als tot weeringhe van alle ongeregeltheden ende misbruyck die van overlanghe ingeroepen zyn/ merckel.oock tot veranderinghe ende vernyeuwinghe van der ordonnancie ende previlegie by ons henl. hier voormaels gegeven die in deel dienden verandert vernyeuwt ende geaccomodeert te worden naer de tegenwoordighe gelegentheyt des tyts/ Ende dat zyl. daerop scrift. overlanghe geinsisteert ende gevolcht hebbe gehadt tot approbatie van de zelve overgegeven poincten en artic./ Daerom zoe est eyst ?/ dat wy alle dezelve poincten ende Art. wel overgezien ende daerop gelet hebbende gehadt naer behooren mitsgaders alvooren gehoort trapport van onze gecomm. die met henl. dyen aengaende verscheydelick in comm. geweest ende gebesoingeert hebben genegen wesende ter bede ende begeerte van de voorss deken ende beleeders/ de zle deken ende beleeders voor henl. ende heurl. gemeene gildebroeders gegonnen geconsenteert enz. mits dess tnaervolgende

In den eersten dat van nu voortaen nijmant ute voorss. gilde commen oft vry worden en zal tenzy hy alvooren poorter zy ende den gewoonl eedt van poirterschap gedaen hebbe daervan hy gehouden zal zyn in handen van deken ende beleeders behoorl. bescheedt oft acte by den secretaris dess stadt onderteeckent over te bringhen alvooren int voorss gilde ontfanghen te mogeh worden/ Ende alzoe ter kennisse gecommen is dat eenighe in tvoorss gilde wel vry georden zyn die gheen poorters en waeren alleenl. op belofte dat sy poirters zouden worden ende dat die zulcx de vrydom van tgilde lange gebruycken sonder poirters te zyne/ Soe hebben B+S+R dyen aengaende den voorss deken ende beleeders nu wesende oft naermaels commende express. geinterdiceertenz. mits dese van gheene voortaen in tgilde te ontfanghen oft vry te maecken dan die alvooren vrye poirters wesen ende eedt van poorterschap gedaen zullen hebben op de boete van XX schell. van elcken van de deken ende beleeders te verbeure die contrarie gedaen ende daerover present geweest zullen hebben/

Item dat alle de ghene die van nu voortaen int voorss gilde willen commen alvooren poorters zynde van Incomme gelt tot behouff van de voorss gilde betaelen zullen te weten die van buyten bewesterschelt geboren zyn de somme van 3 ponden groten Vls. ende die van binnen bewesterschelt geboren de somme van dertich schell. grooten Vls ende dat voorts de vrye gildebrs. ingeboren kinderen zoe wanneer die tottet voorss gilde ende tgebruyck van dyen bequaem zullen wesen tot behouff vant selve gilde betaelen sullen eene schell. op rensche wyn (een stoop ?) ende zes schell. acht grooten Vls aen tgilde.

Item hebben verboden ende verbieden mits desen dat deenen gidebroeder den anderen zyn aengenomen vracht neyt en zal moghen ondergaen oft onderloopen op de boete van XX schell. ende alevenwel de vracht nyet te hebbe/

Item dat gheene vremde schippers binneb voor ende omtrent dess stadt ende Iurisdictie dye eenighe vracht zullen moghen maecken oft aennemen ten ware datter gheen schepen aen lant en zyn ende zyl. alsdan consent hadden van de overdeken oft van deken ende beleeders vant voorss gilde op de boete van dertich schell. groten Vls ende aleven die vracht nyet hebben/

Item dat gheen gildebrs voortaenvracht boven vracht zullen moghen aennemen/ oft eenighe vracht aennemen alvoorne zyl. los zyn op de boete van twintich schellingen.

Item dat binnen dess stadt oft Iurisdictie van dyen als oock opten stroom van Arnemuyden soe verre den vrydom dess stadt is streckende gheenne schippers ?? oft voorladinghe en zullen moghen hebben dan vrye schippers ende burgers dess stadt op de boete van twee ponden grooten Vls/ dies zullen de zelve vrye schippers ende burgers gehouden zyn terstont cavelen (loten ??) ende gereet te om den coopman terstont te dienen ende gerieven voor alzulcken loon als by B+S+R daerop alreede gestelt ende geordonn. zal worden behoudens nyettemin alle steden gilden ende schippers van dyen hem oude gerechticheyt ter contrarien/

Item dat tot Inninghe van de Jaerpenninghen ende andere oncosten ende incommen van den gilde (op) de gebreeckinghe gildebroeders daerom by de cnaepe gemaent zynde ende nyet betaelende/ by den voorss cnape tgilde oft ambocht verboden zal worden van weghe deken ende beleeders voorn., om tselve gilde oft ambocht nyet te moghen gebruijcke voor alvooren zyl. betaelt zullen hebben/ ende dat soe wie daer tegens opposeert oft wederspannich valt verbeuren zal de boete van XX schellingen/

Item dat ten respecte van de voorss Jaerpenningen de zelve Jaerpenn. gemeerdert zyn ende voortaen betaelt zullen worden inder naervolgender maniere te weten die een beurtschuytte voert binnen oft buyten slants IIII schell. ? Item die een reezeyl sonder meersen (marsen:mars is een soort kraaienest aan de ondermast)voert ende zyn dootschult(begrafenispremie) nyet betaelt en heeft VI schellingen/

Item die een schip ofte reezeyl met een voorcasteel beneden de hondert lasten voert ende zyn dootschult nyet en betaelt heeft X schellingen gr. Vls,/

Item die met een schuytte allene voert 2 schellingen 5 groten ende die een ballaster alleen voert thien stuvers/

Item dat zoe wie van de gildebroeders schepen coopt oft vercoopt hoedanich die zullen moghen wezen ten behouve van tvoorss gilde betaelen zal de somme van drie schell. vier groote Vls ende ten respecte van de schuijtten twintich groote Vls./

Item dat alle gildebrs. by huys wesende gehouden zullen zyn metten overleden gildebroeder/ oft mette overleden gildebrs huysvrouwe ende kinderen te lycke te gaene mits alvooren daer toe by den cnape geinsinueert ende gedachvaert zynde op de boete van twaelff grooten Vls by yeder gildebr. te verbeuren die in gebreecke bevonden zal worden/

Item dat soe wanneer yemant van de gildebrs. insolvent compt te sterven de zelve tot des voorss gildes coste ter aerde gedaen ende begraven zal worden/

Item dat alle de gildebrs. van weghen den overdeken oft deken ende beleeders voorn. op der schippers camere oft elders op een gesette ure of tyt ontboden zynde gehouden zullen zyn te wedieren(oboedieren ??) ende aldaer te compareren/ op de boete van twee schellingen by eenyder te verbeuren die in non comparatie oft inobedientie bevonden zal worden/

Item dat alle de voorss boeten gediverteert zullen worden te weten een derde part voor den armen dess stadt( daervan de cnape van tvoorss. gilde pertinent register aff houden zal/ ende de resterende twee derde paerten tot proffite van tvoorss gilde/

Item dat zoe wanneer tussche de gildebrs eenighe questien vallen ende dat deken ende beleeders metten overdeken mitsgaders een off meer ouderlinghen van de gilde vergaderen om die te slissen ende ter neder te legghen naer vermoghen der ordonn. ende authorisatie henl. gegeven op de XXII Aprilis 1596 ? die by dese verstaen wort in haer geheel te blyven den aenclagher gehouden zal zyn den cnape te betaelen eenen schelling groote Vls. om deken ende beleeders metten overdeken ? ende ouderlinghen mitsch partye te verdachvaerden/ ende dat boven dyen elck van partie respectiv. zal moeten inleggen ten behouve van deken ende beleeders voorn. met heurl assistenten dezelve van twee schell.gr. Vls alvooren gehoort te moghen worden alles tot coste van ongelyck/

Ende dat zoe wie van partyen nyet en compareert ter gesetter ure ende plaetse verbeuren zal voor deerste reyse II schell. voor de tweede reyse gel. twee schell. ende voor de derde reyse van te vervallen in de aenclacht ende versouck van partye ter discretie ende ordonnancie van deken ende beleeders voorn. te moeten betaelen de voorss. boeten by de gebreeckinghe aleer tgilde te moghen gebruijcken ende te diverteren deen helft voor den armen ende dander helft voor tgilde/

Dies wort verstaen ende by desen geordonn dat de voorss deken ende beleeders gehouden zullen zyn van alle hunne ordonn die zyl. mette voorss overdeken ende ouderlinghe tusschen partyen strecken zullen pertinente noticie ende register te houden/

Item dat deken ende beleeders by den cnape ten versoucke van partye gedachvaert ende geinsinueert zynde om byeen te vergaderen ende ter gesetter ure ende tyt nyet comparerende ende hen zulcx absenterende sonder merckel. excuse telcken ende elcx verbeuren zullen twaelff grooten Vls ten proffite van de presente ? oft van tcollegie van deken ende beleeders voorn./

Item dat de cnape van tvoorss gilde gehouden zal zyn deken ende beleeders ende oock partye versouckende neerstel(ick) ende trauwel(ick) te dienen ende in alles zyn devoir te doene ende zulcx te reguleren datter gheen oorsaecken van claghen en zy op peyne van telcke reyse te verbeuren twaelff grooten Vls ten proffite als vooren ende dat een ander in zyn plaetse ende tot zyn coste gehuert zal moghen worden om gedient te wesen/

Item dat voortaen alle onvrye schippers nyet vermoghen van zullen te laden oft eenich goet in hen schepen te nemen voor alvooren zyl. aengesproecken end veradverteert zullen hebben den voorss. deken ende in zyn absentie de voorn. beleeders oft heurl. eygen goet is dan nyet tgene zyl. zouden willen laden/ op pene van contrarie doende te verbeuren de somme van thien schell. gr. Vls tot proffite van de armen/ laetende nyettemin in hen oude ende gewoonl. vrydom alle vremde schippers ende andere die alhier gewoone zyn wit sout te commen coopen ende sff te laden ende voorts generalick alle tgene de keetneringhe dess stadt ende oock de gemeene panneringhe van Zeelt aengaende/

Item dat ten respecte van tloon eertyts gestelt ende geordonneert op de lossinghe ende overschietinghe van groven soutte binst die groote schepen aende gront commende op tVlacke og tusschen tVlacke ende des stadt zelve v loon naer de tegenwoordighe gelegentheyt ende verdieringhe des tyts vermeerdert ende betaelt zal worden in der naervolgende manieren te weten dat van yeder hondert groff souts gelost wordende vuyt eenige schepe tusschen dese stadt ende de Middelburchsce haven aen de gront commende betaelt zal worden XXX schell. ende van Middelbursche haven totten Casteele(kasteel Zeeburg ?) toe II ponden ende van afft byten tcasteel tot Rammequens toe II ponden VIII schell. ende van Rammequens hooft totte poinct van Natteers ?? toe drie ponden grooten Vls/ wel verstaende dat alle schepe aen de gront commende noordwaert van thoutte hooft van tcasteel gehouden zullen worden als binnen tcasteel aende gront gecommen te zyne zulcx ondertloon van de voorss. II ponden op yeder hondert te moeten paysseren ende dat alle de schepen aende gront commende zeewaert van tvoorss houtte hooft verstaen ende gehouden zullen worden buyten den casteele aende gront gelopen zyne/ Dies hebben Burchmrs. schepenen ende Raeden voorn. express. ende wel scherpelick geordonneert enz. mits dese dat zoo wanneer een hulckschip ter voorgenommeerder plaetse aende gront quaeme ende in pericule waere zulcx datter lossinghe van sout oft anders zoude moeten geschieden alle huedeluyden gehouden zullen zyn dess versocht ende aengesproecken zynde daer toe gewillige ende haestiche ?(ulstiche?) assistentie te doene ende zulcx terstont met heurl. schepen gereet te wesen ende naer boort te vaeren/ Op penen dat die gene die daertoe aengesproecken zynde ende ledighe schepen hebbende in gebreecke oft weygeringhe vallen tgilde oft ambocht ... terstont voorde tyt van zes weecke verboden ende voorts elck gecondemneert zal worden in de boete van twintich schell./ te converteren deen helft voor den armen ende dander helft voor tgilde mits dat deken ende beleeders gelast wort daerop scherp regart te nemen ende de gebreeckighe strictel(ick) te doen executeren/ laetende nyetemin den Bailliu in zyn geheel om by preventie tegen de gebreeckighe te mogen procederen ende behooren ?? in welcken gevalle hy ten respoecte van de boete commen zal in plaetse van gilde/

Item dat alle de huedeschepen zulcx groff sou ingenomen hebbende ende moetende liggen boven de gestelde acht en veertich uren tzy off drie hondert souts inneme oft zes quartier voor hen lichdaeghen proffiteren sullen twee gulden sdaechs laetende voorts dordonnancie dyen aengaende eertyts als maeckers op den Xen Juny 1586 gemaect in allen haeren anderen articulen in haer geheel/

Item dat zoe wanneer tot dienste van de lande eenighe schepen van doene zullen zyn alle huedeluyden by huys wesende ende ledighe schepen hebbende gehouden zullen zyn daeromme te dobbelen ende diet zyn beurte gevallen zal zyn te vaeren/ Op penen dat zoe yemant in weygeringh van vobbelinghe is oft gedobbelt hebbende te vaeren hen voorss eerst ambocht voor den tyt van zes weken verboden ende voorts gecondemneert zal worden in de boet van XX schell. te converteren deen helft voor den armen ende dander helft voor tgilde oft van (by) preventie voor den officier/

Item dat ten respecte van de schepen die eenich sout lichten ende terstont wederom innemen zullen om op te ondertast bequamelic in de nijeuwe haven dess stadt te commen ende vloten/ van tselve lichte betaelt zal worden over yder ondert souts twaelff schellingen voor welcke XII schell. by dese verstaen wort dat alle de gildebrs. gehouden zyn de panneluyden te dienen en alle sout onder de keeten te wet(s?)en indifferentelick/

Item alzoe groete clachten gecommen zyn dat eenghe gildebrs. vuyt moetwillicheyt ende trotsicheyt in wygeringhe dicwils vallen van den coopman weerde grootschippers ende ander te dienen nijettegenstaende zyl. ledighe schepen hebben ende bequaeme tyt ende gelegentheyt hebben om te moghen dienen ende eenygel. gerieven om gelt ende zulcx voor hen vrouwen ende kinderen gelt winnen ende verdienen ende dat naer alle natuerlicke redenen nyet gepresumeert en wort/ dat yemande mogende gelt winnen mette dtyl oft handelinghe daer hy op gestelt is ende hen begeven heeft/ tselve vermach oft behoorde te weygeren/ Ten waere daer pure booscheyt ende moetwillicheyt die by alle middelen behoorde geweest ende tegengestaen te worden/

Ende dat oock alle goede ordonnancie tot onderhoudinghe van tvoorss gilde zoe ten respecte van den loone als anderssins alrede gemaect oft noch te maecke/ vergunt ende gegeven zyn enz. met expresse Intentie ende voornemen die strictel. onderhouden te worden tot dienst van een ijgel. ende dat voor alsnoch alles met zulcke deliberatie ende voorgaende onderlinghe communicatie met deken ende beleeders voorn/ gedaen is dat nyemant van de gildebrs. merckel. op allen de gestelden loone met redene hen can beclaghen in dese gelegentheyt van tyden/ Soe hebben B+S+R voorn. dyen aengaende tot verhoedinghe van alle moetwillicheyt geordonn. enz. mits desen dat alle gildebrs. voortaen versocht wordende zoe zyl. by huys zyn ende ledighe schepen hebben gehouden zullen zyn den Coopluyden grootschippers weerden ende anderen neerstel. ende trauwel. met heurl. schepen te dienen ende tallen tyden gereet te wesen tzy tot vletten van Coopmansgoedern groff sout ende anders oft andersins daer zyl. toe versocht zouden moghen worden/ Op penen dat soe yemant by huys ende versocht zynde ende ledich schip hebbende om te mogen dienen in eenich weygeringhe bevonden oft achterhaelt wort/ den zelven terstont tambocht oft gilde voor zekeren tyt verboden ende voorts in al zulcke boete gecondemneert zal worden als naer gelegentheyt van der zaecke bevonden zal worden te behooren/

Handel op de "viant"

Item alsoe over eenighe Jaer in gebruyck gebrocht is dat alle schepen van Arnemuyden ende van Middelb. ende oock andere vaerende op eenen bodem ende Antwerpen Mechelen Brussel gent ende andere steden van de viant betaelt hebben ende dagel. betaelende de somme van twintich schellingen deen helft voor de gilden en dander helft voor de armen/ Ende dat daerop tot verhoedinghe van alle questien merckel. om den onwillichen tot betalinghe te bedwinghen confirmal. ende authorisatie van noode is/ soe hebbe B+S+R voorn. vuyt zekere consideratie tvoorgeroerde gebruyck geadvoyeert ende geauthoriseert enz. dien volgens dat deken ende beleeders voorn. voortaen van alle schepen op eenen bodem (platboomd) van hier geladen voerende naer den viant als boven ontfanghen zullen de voorgeroerde twintich schellingen tapplicerende deen helft voor de armen ende ander helft voor de gilde als vooren/ Daertoe ghevende authorisatie mits desen om de onwilliche die tot nochtoe in faulte van betaelinghe geweest zynde ende voortaen in faulte van betalinghe zullen moghen vallen tot betalinghe te bedwinghen ende daertoe die middelen te gebruycken die henl. by heurl. ordonnancie toegelaeten zyn/

Ende op de poincten by de voorss deken ende beleeders ten respecte van de ballasters overgegeven hebben B+S gestatueert enz. mitsdesen dat gheen ballasters beurte hebben oft volgen zullen moghen tenzy de onderste cante van der roose vry van der watere zy ende den oppersten cant van der roose aen ende de ballastvoerders geladen zynde aende plate gehouden zullen zyn voor heur affvaeren te pompen op penen ende boete van thien schell. gr. Vls by een yeder telcke reyse in gebreecke bevonden zynde te verbeuren tot behouve van de officier/

Supplement over de ballasters

Item dat alle ballasters gehouden zullen zyn te vaeren ende den grootschippers te dienen alst heur beurte is/ Op pene dat zoe wie in faulte ofte weygeringhe is van zyn beurte te volgen een overslach hebben zal tzy oft zy vlotte ballasterschepen hebben oft aende gront zyn/

Alle welcke voorgeroerde poincten ende articulen B+S+R voorn. verclaert hebben ende verclaeren mits dess geconsenteert ende geaccordeert te hebben by provisie ende tot wederoupe ende onderl. preiudicie van alle voorgaende ordonn. den voorss. deken ende beleeders in voorgaende jaeren gegeven alle de welch by dess verstaen worde in haer geheel te blyven daer die by by dese tegenwoordighe nyet verandert en zyn/ Reserverende nyettemin aen henl. de macht ende authoriteyt om alle de voorgeroerde artic. ende voorts allen anderen ordonnancie van te vooren gegeven intgeheel oft in deele tallen tyden te moghen vermeerderen verminderen annuleren veranderen ende oock interpreteren zoe als zyl. naer veranderinghe ende gelegentheyt des tyts ende zaecke bevonden zullen te behooren// 

Ga naar boven